Μενού

Θεσμικό Πλαίσιο

Το data.gov.cy αποτελεί εργαλείο υλοποίησης της πολιτικής για τα ανοικτά δεδομένα και την περαιτέρω χρήση των πληροφοριών του δημοσίου στην Κύπρο.

Η έννοια της «περαιτέρω χρήσης πληροφοριών» αναφέρεται στο δικαίωμα των πολιτών για άντληση δεδομένων που παράγονται από τους διάφορους δημόσιους φορείς στο πλαίσιο της δημόσιας αποστολής τους, με σκοπό την αξιοποίησή τους για εμπορικούς ή μη σκοπούς. Στο πλαίσιο άσκησης της δημόσιας αποστολής του, ο δημόσιος τομέας συγκεντρώνει, παράγει, επεξεργάζεται και διαδίδει τεράστιο όγκο πληροφοριών, που αφορούν σε ένα ευρύ φάσμα θεματολογίας.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξέδωσε την Οδηγία 2019/1024/EE η οποία αντικατέστησε την προηγούμενη Οδηγία 2013/37/ΕΕ με σκοπό τη ρύθμιση της ύπαρξης ποικίλων και διαφορετικών ρυθμίσεων και πρακτικών στα κράτη μέλη για την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα.

Στην Κύπρο υπεύθυνη αρχή για την πρακτική εφαρμογή των πιο πάνω Ευρωπαϊκών Οδηγιών είναι το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού (ΤΔΔΠ) του Υπουργείου Οικονομικών, το οποίο έχει και την ευθύνη της χάραξης και υλοποίησης πολιτικής και στρατηγικής για την προώθηση της περαιτέρω χρήσης των δεδομένων του δημόσιου τομέα. Προς το σκοπό αυτό το Νοέμβριο του 2021 τέθηκε σε ισχύ ο περί των Ανοικτών Δεδομένων, της Περαιτέρω Χρήσης Εγγράφων και Πληροφοριών του Δημόσιου Τομέα και Συναφών Θεμάτων Νόμος του 2021 Ν. 143(Ι)/2021, μέσω του οποίου το εσωτερικό δίκαιο εναρμονίστηκε προς τις πιο πάνω Ευρωπαϊκές Οδηγίες. Με την ψήφιση της νέας νομοθεσίας καταργήθηκε ο προηγούμενος σε ισχύ νόμος του 2015 [Ν. 205(Ι)/2015], καθώς και τα διατάγματα που είχαν εκδοθεί δυνάμει της εν λόγω νομοθεσίας. 

Με τις διατάξεις του Ν. 143(Ι)/2021 διαμορφώνεται το αναγκαίο θεσμικό πλαίσιο σχετικά με τους όρους και τις προϋποθέσεις που εξασφαλίζουν τη δίκαιη, αναλογική και ισότιμη περαιτέρω χρήση των εγγράφων των δημόσιων φορέων, από τους πολίτες και τις επιχειρήσεις ενώ στοχεύεται ο αποκλεισμός ρυθμίσεων μονοπωλιακού χαρακτήρα, με παράλληλη πρόβλεψη όλων των απαιτούμενων εγγυήσεων για την προστασία της δημόσιας τάξης, των προσωπικών δεδομένων και των δικαιωμάτων τρίτων.

Οι βασικές πρόνοιες του Ν. 143(Ι)/2021 περιγράφονται συνοπτικά πιο κάτω:

Καθορίζεται, ως γενική αρχή, η διευκόλυνση της περαιτέρω χρήσης των εγγράφων που εκδίδουν ή κατέχουν οι φορείς του δημόσιου τομέα, οι οποίοι υποχρεούνται να μεριμνούν και να εξασφαλίζουν την τήρηση των όρων και προϋποθέσεων για την ορθή επαναχρησιμοποίησή τους από τους πολίτες και τις επιχειρήσεις.

 

Προσδιορίζονται, για τους σκοπούς του Νόμου, οι έννοιες «Φορεας του Δημόσιου Τομέα», «Οργανισμοί Δημοσίου Δικαίου», «Έγγραφο σε μηχαναγνώσιμο μορφότυπο» , «Σύνολα Δεδομένων Υψηλής Αξίας»  και  «Περαιτέρω χρήση».

 

Πεδίο Εφαρμογής (άρθρο 3) 

Τ ο πεδίο εφαρμογής περιλαμβάνει πλέον, πέραν των δημόσιων φορέων που υπάγονται στην Κεντρική Κυβέρνηση, τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, τις Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τις ελεγχόμενες από το κράτος επιχειρήσεις, καθώς και τα δεομένα που παράγονται από έρευνα που χρηματοδοτείται από ευρωπαικούς ή δημόσιους πόρους.

 

Συμβούλιο Διακυβέρνησης Για Ανοικτά Δεδομένα (άρθρο 6)

Ο ρόλος του συμβουλίου είναι συμβουλευτικός. Σκοπός του είναι η προώθηση και αύξηση της χρήσης των Ανοικτών Δεδομένων και πληροφοριών του δημόσιου τομέα ώστε να μεγιστοποιηθούν μακροπρόθεσμα τα κοινωνικοοικονομικά οφέλη που προκύπτουν από την αξιοποίησή τους.

 

Οι Αρμοδιότητες του Συμβουλίου είναι:

  1. να παρακολουθεί το θέμα των ανοικτών δεδομένων σε εθνικό και διεθνές επίπεδο

     
  2. να συντάσσει και να υποβάλλει προς την αρμόδια αρχή ετήσια συμβουλευτική έκθεση σχετικα με:
  • την αποτελεσματικότητα των σχετικών πολιτικών που εφαρμόζονται.

     
  • τον καθορισμό ή την αναθεώρηση της εθνικής πολιτικής ως προς το θέμα των ανοικτών δεδομένων.

     
  • τη διεξαγωγή μελετών και ερευνών, σχετικών με οποιοδήποτε ζήτημα εμπίπτει στο πεδίο αρμοδιότητάς του.

 

Διαδικασία υποβολής αίτησης για περαιτέρω χρήση  (άρθρο 7)

Οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο μπορεί να υποβάλει αίτημα για περαιτέρω χρήση εγγράφων, πληροφοριών ή δεδομένων του δημόσιου τομέα, εγγράφως ή ηλεκτρονικά (βλ. Υποβολή αιτήματος). Σε περίπτωση υποβολής αιτήματος για παροχή πληροφοριών, οι φορείς του δημόσιου τομέα, θα πρέπει:

  1. να επεξεργάζονται με ηλεκτρονικά μέσα όπου αυτό είναι δυνατό, τα αιτήματα περαιτέρω χρήσης και να διαθέτουν το έγγραφο, πληροφορία ή δεδομένα προς περαιτέρω χρήση στον αιτητή σε εύλογο χρόνο και όχι αργότερα από την πάροδο είκοσι (20) εργάσιμων ημερών από την ημερομηνία παραλαβής της αίτησης
  2. η προθεσμία αυτή μπορεί να παρατείνεται μέχρι είκοσι (20) εργάσιμες, επιπλέον, ημέρες για τις περίπλοκες ή μεγάλης κλίμακας αιτήσεις και στην περίπτωση αυτή, γνωστοποιείται στον αιτητή, μέσα σε τρεις (3) εβδομάδες από την αρχική αίτηση, ότι απαιτείται περισσότερος χρόνος για την επεξεργασία της
  3. σε περίπτωση απορριπτικής απόφασης, οι φορείς του δημόσιου τομέα ενημερώνουν τον αιτητή σχετικά με τους λόγους απόρριψης του αιτήματός του, βάσει των διατάξεων της οικείας νομοθεσίας που εφαρμόζουν και/ή της εκάστοτε ισχύουσας νομοθεσίας περί πρόσβασης σε πληροφορίες και/ή των διατάξεων του άρθρου 3 του περί της Περαιτέρω Χρήσης των Πληροφοριών του Δημόσιου Τομέα Νόμου του 2015
  4. η απάντηση προς τον αιτητή, ανεξάρτητα από το αν θα είναι θετική ή αρνητική,  θα πρέπει περιέχει αναφορά στο δικαίωμα του αιτητή, εάν το επιθυμεί, να προσβάλει την απόφαση, είτε με υποβολή σχετικής αίτησης επανεξέτασης στην Επιτροπή Αναθεώρησης,  είτε με καταχώρηση προσφυγής στο Διοικητικό Δικαστήριο.

 

Διαδικασία υποβολής αίτησης για επανεξέταση (άρθρο 11)

Αίτημα επανεξέτασης στην Επιτροπή Αναθεώρησης, η οποία συστήνεται δυνάμει του άρθρου 5, δύναται κάποιος να υποβάλει εντός είκοσι (20) εργάσιμων ημερών από την ημερομηνία κοινοποίησης της απόφασης του δημόσιου φορέα, μέσω γραπτής αίτησης στην Επιτροπή Αναθεώρησης στη διεύθυνση: «Επιτροπή Αναθεώρησης Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού Γωνία Μιχαλάκη Καραολή & Γρηγόρη Αυξεντίου 1443 Λευκωσία». Η Επιτροπή Αναθεώρησης με βάση τα υποβληθέντα σε αυτή στοιχεία δύναται να εκδώσει σχετική απόφαση εντός σαράντα (40) εργάσιμων ημερών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης για επανεξέταση. Οι αποφάσεις της Επιτροπής Αναθεώρησης είναι δεσμευτικές για τους φορείς του δημοσίου.

 

Διαθέσιμοι Μορφότυποι (Formats) (άρθρο 12)

Οι δημόσιοι φορείς ενθαρρύνονται όπως ο μορφότυπος και τα μεταδεδομένα των δεδομένων που δημοσιεύονται στο www.data.gov.cy να συμμορφώνονται με ανοικτά επίσημα πρότυπα και εφόσον είναι δυνατόν να καθίσταται προσβάσιμα μέσω API  (Application Programming Interface).

 

Αρχές που διέπουν την επιβολή τέλους (άρθρο 13)

Τα τέλη δεν δύνανται να υπερβαίνουν το ύψος του οριακού κόστους (marginal cost) που προκύπτει για την αναπαραγωγή, παροχή και διάδοσή τους. Στις περιπτώσεις όπου επιτρέπεται η επιβολή τελών, και οι οποίες απαριθμούνται στο άρθρο 10, τα τέλη τα οποία εφαρμόζονται, εγκρίνονται προηγουμένως από τον «Φορέα για Θέματα Χρεώσεων», που ορίζεται ως την Τεχνική Επιτροπή που έχει συσταθεί δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 39 του περί της Λογιστικής και Δημοσιονομικής Διαχείρισης και περί του Χρηματοοικονομικού Ελέγχου της Δημοκρατίας Νόμου.

 

Άδειες Χρήσης (άρθρο 15)

Οι φορείς του δημόσιου τομέα επιτρέπουν την περαιτέρω χρήση δεδομένων μέσω ανοικτής τυποποιημένης άδειας χωρίς περιορισμό πέραν της υποχρέωσης για αναφορά της πηγής και τη δήλωση περί της καθ’ οιονδήποτε τρόπο τροποποίησης του εγγράφου, των δεδομένων ή της πληροφορίας ή επιβάλλουν όρους, μέσω εξασφάλισης ειδικής κατά περίπτωση άδειας ή επιβολής τελών.

 

Υπεύθυνος Λειτουργός Ανοικτών Δεδομένων (άρθρο 17)

Ορίζεται από φορέα δημόσιου τομέα ή από δημόσια επιχείρηση που έχει έγγραφα προς διάθεση για περαιτέρω χρήση.  Ο Υπεύθυνος Λειτουργός Ανοικτών Δεδομένων είναι το σημείο επαφής με την αρμόδια αρχή σε σχέση με τα ανοικτά δεδομένα και εχει τις πιο κάτω αρμοδιότητες:

  1. Προωθεί τις διατάξεις του παρόντος Νόμου και παρέχει καθοδήγηση εντός του οργανισμού του.

     
  2. Επιβλέπει τη διάθεση και επικαιροποίηση των εγγράφων του οργανισμού στον διαδικτυακό τόπο www.data.gov.cy .

     
  3. Συμμετέχει σε εκπαιδεύσεις, συνέδρια και συναντήσεις για τα ανοικτά δεδομένα.

     
  4. Επεξεργάζεται αιτήματα για περαιτέρω χρήση εγγράφων του οργανισμού του.

     
  5. Συμμετέχει σε έρευνες και μελέτες για τα ανοικτά δεδομένα που διενεργεί η αρμόδια αρχή.

 

Ερευνητικά Δεδομένα (άρθρο 18)

Το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, καταρτίζει και επικαιροποιεί αν τακτά χρονικά διαστήματα  Εθνική Πολιτική Ανοικτής Πρόσβασης και Σχέδιο Δράσης. Στόχος είναι να επιτρέπεται η ελεύθερη πρόσβαση στα ερευνητικά δεδομένα που χρηματοδοτούνται με δημόσιους πόρους ώστε να είναι προσιτά, προσβάσιμα, διαλειτουργικά και επαναχρησιμοποιήσιμα.

Οποιεσδήποτε ανησυχίες σχετικά με τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, την προστασία προσωπικών δεδομένων και την εμπιστευτικότητα, την ασφάλεια και τα νόμιμα εμπορικά συμφέροντα, λαμβάνονται υπόψη σύμφωνα με την αρχή «ανοικτά στο μέτρο του δυνατού, κλειστά στο μέτρο του αναγκαίου» (as open as possible as closed as necessary).

Η Εθνική Πολιτική Ανοικτής Πρόσβασης και Σχέδιο Δράσης δημοσιεύεται στον διαδικτυακό τόπο www.data.gov.cy ή/και στην ιστοσελίδα του Yφυπουργείου Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής.

 

Σύνολα Δεδομένων Υψηλής Αξίας (άρθρο 21)

Οι θεματικές κατηγόριες για τα Σύνολα Δεδομένων Υψηλής Αξίας καταρτίζονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή δυνάμει των διατάξεων της παραγράφου (1) του άρθρου 14 της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1024 και είναι οι εξής:

  1. Γεωχωρικές πληροφορίες.

     
  2. Γεωσκόπηση και περιβάλλον.

     
  3. Μετερεωλογικές πληροφορίες.

     
  4. Στατιστικές.

     
  5. Εταιρίες και ιδιοκτησιακό καθεστώς εταιρειών.

     
  6. Κινητικότητα.

     

Τα σύνολα αυτά πρέπει :

  1. να διατίθενται δωρεάν

     
  2. να είναι μηχαναγνώσιμα

     
  3. να παρέχονται μέσω διασυνδέσεων προγραμματισμού εφαρμογών (API)

     
  4. κατά περίπτωση, να παρέχονται ως μαζική τηλεφόρτωση (bulk download)

     

Η δωρεάν διάθεση δεν εφαρμόζεται:

  1. για βιβλιοθήκες, συμπεριλαμβανομένων των πανεπιστημιακών βιβλιοθηκών, μουσεία και αρχεία.

     
  2. σε συγκεκριμένα σύνολα δεδομένων υψηλής αξίας δημόσιων επιχειρήσεων, εάν η δωρεάν διάθεση των εν λόγω συνόλων δεδομένων θα οδηγούσε σε σημαντική στρέβλωση του ανταγωνισμού στις σχετικές αγορές.

 

  Σχετικά Αρχεία: